Ашық үндеу: Заңгер күні

2025 жылдың 30 тамызында Қазақстан Республикасының Конституциясы күні мемлекеттік мерекесі өтеді және Конституцияның 30 жылдығы аталып өтеді. Бұл күн көптеген азаматтар үшін кәсіби қызмет саласына қарамастан, заңгерлердің ортақ кәсіби мерекесі — «Заңгер күні» ретінде қабылданады. Алайда, заң жүзінде мұндай кәсіби мереке Қазақстанда әлі күнге дейін бекітілмеген. Заңгер күні — 30 тамыз.

2021 жылы біз «Қазақстандағы заңгер күні» кәсіби мерекесінің жоқ екендігі туралы жазған едік, бірақ осы уақытқа дейін салалық министрлік бұл мерекені ресми түрде бекітпеді. Кәсіби мерекелер Тізімі уәкілетті органмен бекітілген және оған өзгерістер енгізіліп отырады. Қазақстан Республикасының Конституциясы күні елдің заңгерлік қауымдастығы үшін ерекше маңызға ие екенін ескере отырып, Астана қаласының заң консультанттары палатасы Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне 30 тамызды «Заңгер күні» ретінде белгілеуді және бұл кәсіби мерекені ресми тізімге енгізуді ұсынған ашық үндеу жолдады.

Қазіргі уақытта бірнеше іргелес кәсіби мерекелер бар: Адвокатура күні — 5 желтоқсан; Нотариат күні — 14 шілде; Полиция күні — 23 маусым; Судьялар және сот қызметкерлері күні — 24 маусым; Әділет органдары қызметкерлерінің күні — 30 қыркүйек.
Алайда барлық заңгерлік кәсіптерге арналған бірыңғай кәсіби мереке жоқ. Әділет органдары қызметкерлерінің күні барлық заңгерлердің ортақ мерекесі бола алмайды, себебі бұл тек мемлекеттік қызметшілері— әділет органдарының қызметкерлерінің кәсіби мерекесі болып табылады.

Сонымен қатар, нотариустар, адвокаттар, заң консультанттары, судьялар, прокурорлар, сот орындаушылары, ұйымдардың штаттағы (инхаус) заңгерлері, фриланс-заңгерлер және басқа да құқық саласының қызметкерлері бір «заңгер» мамандығының өкілдері болып табылады. Айта кететін жайт, басқа салаларда мұндай бөлінушілік жоқ. Мысалы, «Геологтар күні», «Энергетиктер күні», «Мұғалімдер күні» сынды мерекелер бар, және бұл мамандықтарда қызметкерлер мектеп мұғалімдері немесе ЖОО оқытушылары деп бөлінбейді, ал геологтар да мұнай-газ саласындағы және басқа салалардағы деп бөлінбейді.

Халықаралық тәжірибе:

Көптеген елдерде заңгерлерге арналған кәсіби мерекелер бар. Мысалы, 2008 жылдан бастап Ресей Федерациясы Президентінің 2008 жылғы 4 ақпандағы №130 Жарлығымен бірыңғай «Заңгер күні» бекітілген, ол 3 желтоқсанда аталып өтеді. Бұл күн 1864 жылы сот жарғылары мен басқа да заңнамалық актілердің қабылдану құрметіне орай белгіленген, бұл ұрпақтар сабақтастығын және тарихи дәстүрлерді көрсетеді. Беларусь Республикасында, Қырғызстанда, Украинада және Молдовада да бірыңғай заңгер күні бар. Қазақстанда осындай мерекенің енгізілуі халықаралық стандарттар мен дәстүрлерге сәйкес келуге мүмкіндік береді.

Ашық үндеу: Заңгер күні — 30 тамыз. Ұсынылатын күн:

Қазақстан Конституциясы күнімен орайластырылған 30 тамыз. Бұл күн барлық заңгерлердің күш-жігерін біріктіріп, Конституция күніне және кәсіби мерекеге арналған кең ауқымды іс-шараларды бір күнде өткізуге мүмкіндік береді.

Заңгер күні мен басқа кәсіби мерекелердің айырмашылығы:

Әділет органдары қызметкерлерінің күні, ұлттық қауіпсіздік органдарының қызметкерлері күні, прокуратура күні, нотариат күні, адвокатура күні — бұл тар салаға арналған кәсіби мерекелер, олар белгілі бір салалық заңнамалық актілердің қабылдануына байланысты белгіленген. Ал Заңгер күні — барша құқықтық жүйенің бірлігі мен тұрақтылығын тануға ықпал ететін жалпыұлттық мереке болып табылады. Сонымен қатар, Заңгер күні Конституция күнімен сәйкестендірілген ең логикалық дата болып табылады, өйткені салалық заңнамалық актілер өзгертілуі немесе күшін жоюы мүмкін, ал Конституция өзгеріссіз қалады. Заңгер күнін енгізу Қазақстандағы құқықтық жүйені дамытуға және конституциялық заңдылықты қамтамасыз етуге заңгерлер мен заңгерлік қауымдастықтың қосқан үлесін ресми түрде мойындауға мүмкіндік береді. Бұл заңгер мамандығының беделін арттыруға және құқық саласындағы жас мамандардың ынтасын көтеруге ықпал етеді.